بررسی اثرات ضدباکتریایی و مروری بر ۱۰ گونه گیاهی علیه سوش های بیماری زای نوکاردیا

مقدمه: یکی از کاربرد های گیاهان دارویی استفاده آن ها به عنوان عوامل ضدمیکروبی است. مطالعات انجام شده حاکی از این است که عصاره بسیاری از گیاهان قادر به مهار رشد میکروارگانیزم ها است. یکی از باکتری های بیماری زا نوکاردیا می باشد که از خانواده مایکوباکتریوم ها بوده و قادر است عفونت های مزمن خطرناک به صورت فرصت طلب در دستگاه تنفسی، پوست و بافت های نرم ایجاد نماید. هدف: بررسی اثرات ضدباکتریایی عصاره تام ده گونه گیاهی شامل: خوشاریزه، اکالیپتوس، فرفیون، هوفاریقون، علف چای زوفائی، علف چای دیهیمی، اُرس، اسپند، بارهنگ کبیر و پیزر بر سوش های بیماری زای نوکاردیا. روش بررسی: جهت بررسی اثر ضدباکتریایی، ابتدا گیاهان مورد نظر جمع آوری و نام علمی آنها تعیین شد و پس از تهیه عصاره متانولی بروش پرکولاسیون، غلظت های انتخابی عصاره های گیاهی شامل 5/2، 5، 5/7، 10 و 15 درصد یا (g/100ml) تهیه و با استفاده از روش های انتشار در آگار، تأثیر آنها در مهار رشد نوکاردیاها مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش های فیتوشیمیایی مقدماتی نیز به منظور بررسی وجود کیفی آلکالویید، تانن، ساپونین و فلاونویید بر روی عصاره تام گیاهان انجام گرفت. نتایج: نتایج به دست آمده نشان می دهد که عصاره متانلی حداقل 5 گیاه مورد مطالعه شامل هوفاریقون، علف چای زوفائی، علف چای دیهیمی (هر سه گونه از تیره علف چای)، اُرس و پیزر، تاثیر ضدمیکروبی قابل توجهی در جلوگیری از رشد نوکاردیا استروئیدس و نوکاردیا برازیلینسس دارند. نتیجه گیری: اگر چه نتایج به دست آمده از بررسی حاضر، اثرات ضدمیکروبی عصاره تام گیاهان مورد مطالعه را نشان می دهد، لیکن از میان 10 گونه گیاهی 5 گونه آنها دارای اثرات مهارکنندگی قابل توجه برعلیه سوش های نوکاردیا نشان دادند. با مقایسه هاله عدم رشد عصاره گیاهان مورد مطالعه با غلظت 15 درصد به روش دیسک پلیت و غلظت 10 درصد بروش چاهک پلیت، با هاله عدم رشد دیسک های آنتی بیوتیک استاندارد، به این نتیجه می رسیم که اثرات مهارکنندگی عصاره تام این گیاهان، مشابه تاثیر آنتی بیوتیک های آمیکاسین، آموکسی سیلین، سفتازیدیم، سفتی زوکسیم (برای نوکاردیا استروئیدس) و سفوتاکسیم (برای نوکاردیا برازیلینسس)، سفالوتین و کوتریموکسازول بر باکتری های مورد مطالعه می باشد. با توجه به بررسی نتایج فیتوشیمیایی مقدماتی این گونه ها به نظر می رسد که اثرات ضدباکتریایی گیاهان دارویی فوق مربوط به وجود مواد مؤثره ای مانند فلاونویید، ساپونین و تانن موجود در عصاره متانلی آنها است.